Het Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) is een handelsverdrag tussen Canada, de Europese Unie (EU) en alle lidstaten van de EU afzonderlijk. Het heeft als doel om de handel tussen Canada en de EU makkelijker te maken door bijvoorbeeld belemmeringen weg te nemen en importtarieven te verlagen, maar voordat het volledig  in werking kan treden moeten eerst alle 27 lidstaten van de EU het handelsverdrag ratificeren. Momenteel ligt het handelsverdrag in Nederland ter ratificatie en op dinsdag 18 februari 2020 heeft de Tweede Kamer met een kleine meerderheid ingestemd. Maar toch houd dit nog geen definitief akkoord in, want ook de Eerste Kamer moet hier mee instemmen.

Voorlopige Toepassing en Inwerkingtreding van het CETA

Het CETA kan pas volledig in werking treden wanneer alle 27 lidstaten van de EU het handelsverdrag ratificeren. Het ratificatieproces kan soms wel jaren duren en daarom wordt een groot deel van het handelsverdrag sinds 21 september 2017 voorlopig toegepast. Dit houdt in dat Canada en de EU zonder ratificatie al wel bepaalde verplichtingen hebben ten opzichte van goederen, investeerders, dienstverleners en financiële instellingen afkomstig uit de andere partij.[1] Het enige verschil is dat deze verplichtingen nog niet ingeroepen kunnen worden voor de rechter.[2] Vanaf het moment dat alle 27 lidstaten van de EU het handelsverdrag hebben geratificeerd zal hier verandering in komen doordat benadeelden een claim kunnen indienen bij het Investeringshof voor Geschillenbeslechting (ICS).[3] Enkele belangrijke bepalingen die reeds van kracht zijn:

Artikel 2.4 – Verlaging en Afschaffing van Invoerrechten

Canada en de EU zijn verplicht om de invoerrechten op goederen die zij importeren vanuit de andere partij te verlagen of in zijn geheel af te schaffen.[4]

Artikel 6.3 – Vrijgave van Goederen

Canada en de EU zijn verplicht om de douaneprocedures voor goederen die zij importeren vanuit de andere partij te vereenvoudigen.[5]

Artikel 8.4, 9.6 en 13.6 – Markttoegang

Canada en de EU zijn verplicht de beperkingen op goederen, investeerders, dienstverleners en financiële instellingen die hun toegang tot de markt belemmeren af te schaffen.[6]

Artikel 2.3 en 8.6 – Nationale behandeling

Canada en de EU zijn verplicht om goederen, investeerders, dienstverleners en financiële instellingen afkomstig uit de andere partij op het gebied van belasting en binnenlandse regelgeving niet ongunstiger te behandelen dan hun nationale tegenhangers.[7]

Artikel 9.5 – Meestbegunstigingsbehandeling

Canada en de EU zijn verplicht om goederen, investeerders, dienstverleners en financiële instellingen afkomstig uit de andere partij op het gebied van belasting en binnenlandse regelgeving niet ongunstiger te behandelen dan hun tegenhangers afkomstige uit een derde partij.[8]

Voor- en Nadelen van het CETA

Het handelsverdrag tussen Canada, de EU en alle lidstaten van de EU afzonderlijk heeft zijn voor- en nadelen. De meest benoemde voordelen zijn de groei van de handel, economie en werkgelegenheid doordat belemmeringen weg worden genomen en importtarieven worden verlaagd. De meest benoemde nadelen zijn de minimale betrokkenheid bij onderhandelingen en de benadeling van de Nederlandse boeren en het milieu. Nederland is niet betrokken bij de onderhandelingen en krijgt alleen de mogelijkheid om wel of niet in te stemmen met de uitkomsten van deze onderhandelingen. Ook zullen de Nederlandse varkens- en rundvleesboeren het zwaar krijgen doordat het lastig wordt om met de enorme hoeveelheid aan goedkoop geproduceerd vlees uit Canada te concurreren. Tot slot heerst er de angst dat Nederland de klimaatafspraken niet zal kunnen nakomen doordat de productie van goederen zal toenemen en zo dus ook de broeikasgassen.[9]

Conclusie

De voorlopige toepassing van het handelsverdrag gedurende de afgelopen twee jaar heeft de kritiek bij de oppositie nog niet weggenomen. Dit was te merken tijdens de instemming met het handelsverslag door een kleine meerderheid in de Tweede Kamer. Thans zal de Eerste Kamer er ook nog mee in moeten stemmen. Zelfs dan is het nog maar de vraag of alle 27 lidstaten van de EU het eens zullen worden en of de ratificatie veel uit zal maken nu immers het verdrag de facto al in werking is getreden.

---

[1] Council of the European Union, ‘Council Decision on the Provisional Application of the Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) Between Canada, of the One Part, and the European Union and its Member States, of the Other Part’ (5 October 2016) <http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10974-2016-INIT/en/pdf> accessed 21 February 2020.

[2] ibid Council of the European Union.

[3] Guillaume van der Loo, ‘CETA’s Signature: 38 Statements, a Joint Interpretative Instrument and an Uncertain Future’ (CEPS, 31 October 2016) <https://www.ceps.eu/ceps-publications/cetas-signature-38-statements-joint-interpretative-instrument-and-uncertain-future/#_ftn8> accessed 21 February 2020.

[4] Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA), art. 2.4.

[5] ibid CETA, art. 6.3.

[6] ibid art. 8.4, 9.6 and 13.6.

[7] ibid art. 2.3 and 8.6.

[8] ibid art. 9.5.

[9] ‘Rondetafelgesprek Over CETA-Verdrag’ (Tweede Kamer der Staten Generaal) <https://www.tweedekamer.nl/nieuws/kamernieuws/rondetafelgesprek-over-ceta-verdrag> accessed 21 February 2020.